.htaccess Nedir? Nasıl Oluşturulur ve Kullanılır?

.htaccess, web sunucularında dizin bazlı yapılandırma dosyasıdır. Bu dosya, web sunucunun davranışını ve web sayfalarının güvenliğini, erişimini ve performansını etkileyen çeşitli ayarlar yapmaya olanak sağlar.

Örneğin, .htaccess dosyası ile web sayfalarına parola koruması eklenebilir, URL’ler yeniden yazılabilir, hata sayfaları özelleştirilebilir, IP adresleri engellenebilir veya izin verilebilir, SEO için optimizasyonlar yapılabilir ve daha birçok işlem gerçekleştirilebilir.

.htaccess dosyası, Apache web sunucusu tarafından desteklenen bir dosyadır. Linux hosting hizmeti kullanan web siteleri genellikle Apache web sunucusu kullanır. Bu nedenle .htaccess dosyası Linux hosting hizmeti alan siteler için önemlidir. Windows hosting hizmeti kullanan siteler ise .htaccess dosyası yerine web.config dosyasını kullanır.

.htaccess dosyası oluşturmak için bir metin düzenleyici programı kullanmak gerekir. Notepad gibi basit bir metin düzenleyici programı yeterlidir. Ancak Notepad++ gibi gelişmiş bir metin düzenleyici programı kullanmak daha avantajlıdır. Çünkü bu programlar .htaccess dosyasının içeriğini renklendirerek daha kolay okunmasını ve düzenlenmesini sağlar.

.htaccess dosyası oluşturmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1) Metin düzenleyici programını açın ve .htaccess dosyasının içeriğini yazın. İçerik olarak istediğiniz ayarları veya komutları yazabilirsiniz. Örneğin, aşağıdaki içerik web sitenizin ana sayfasını index.php olarak belirler.

DirectoryIndex index.php

2) Dosyayı kaydetmek için Dosya menüsünden Kaydet seçeneğini seçin. Dosya adı olarak .htaccess yazın ve dosya türü olarak Tüm Dosyalar seçeneğini seçin. Dosyayı web sitenizin kök dizinine kaydedin. Kök dizin genellikle public_html veya www klasörüdür.

3) Dosyayı kaydettikten sonra FTP programı ile web sitenize bağlanın ve .htaccess dosyasını sunucuya yükleyin. Dosyayı yüklediğinizde ayarlarınız anında etkili olacaktır.

.htaccess dosyasını kullanarak yapabileceğiniz bazı işlemler şunlardır:

• Web sayfalarına parola koruması ekleme: .htaccess dosyasında AuthType, AuthName, AuthUserFile ve Require gibi komutlar kullanarak belirli bir dizine veya sayfaya erişimi sadece belirli kullanıcı adı ve şifre ile mümkün kılabilirsiniz.
• URL’leri yeniden yazma: .htaccess dosyasında RewriteEngine, RewriteBase, RewriteCond ve RewriteRule gibi komutlar kullanarak URL’leri istediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz. Örneğin, uzun ve karmaşık URL’leri kısa ve anlamlı URL’lere dönüştürebilirsiniz. Bu işlem SEO için faydalıdır.
• Hata sayfalarını özelleştirme: .htaccess dosyasında ErrorDocument komutu kullanarak hata kodlarına göre farklı hata sayfaları gösterebilirsiniz. Örneğin, 404 Not Found hatası için özel bir sayfa hazırlayabilir ve bu sayfada site haritası

Örnek Kullanım Senaryoları:

1. URL Yeniden Yazma: URL’leri daha anlaşılır ve kullanıcı dostu hale getirebilirsiniz. Örneğin, example.com/urun.php?id=123 yerine example.com/urun/123 şeklinde URL’ler oluşturabilirsiniz.
2. Yönlendirmeler: Belirli URL’leri başka URL’lere yönlendirebilirsiniz. Örneğin, eski bir sayfanın URL’sini güncellediyseniz, eski URL’leri yeni URL’lere yönlendirebilirsiniz.
3. Güvenlik Ayarları: .htaccess dosyasını kullanarak dizinlerinize erişimi sınırlayabilir veya IP filtrelemesi yapabilirsiniz.
4. GZIP Sıkıştırması: Web sitenizdeki içeriği GZIP sıkıştırması ile daha hızlı yüklemek için ayarlar yapabilirsiniz.
5. Hata Sayfalarını Özelleştirme: .htaccess dosyasını kullanarak 404 veya diğer hata sayfalarını özelleştirebilirsiniz.

.htaccess dosyası güçlü bir araçtır, ancak yanlış yapılandırma web sitenizin düzgün çalışmamasına veya güvenlik açıkları oluşmasına neden olabilir. Dosya üzerinde değişiklik yapmadan önce yedek almayı ve bu konuda deneyimli bir uzmanın rehberliğini dikkate almayı unutmayın.